VakıfBank Kültür Yayınları (VBKY), “Dostoyevski Üzerine Dersler” isimli kitabı okurlarıyla buluşturdu.
Joseph Frank’ın kaleme aldığı, Ayhan Koçkaya’nın dilimize çevirdiği bu çalışma, bizi Dostoyevski hakkında alışık olmadığımız bir okuma biçimine davet ediyor. Aynı zamanda Dostoyevski üzerine beş ciltlik bir biyografinin de yazarı olan Frank’in, Stanford Üniversitesi’nde verdiği ve ilk kez yayımlanan Dostoyevski derslerinden oluşturduğu bu kitap, Dostoyevski’nin devraldığı mirası, nasıl bir geleneğin devamı olduğunu ve bu geleneğe verdiği yönü anlamamızı sağlıyor.
“Dostoyevski Üzerine Dersler” kitap 252 sayfa. Joseph Frank’in, Stanford Üniversitesi’nde verdiği ve ilk kez yayımlanan Dostoyevski derslerinden oluşuyor. Dostoyevski’nin devraldığı edebi mirası, nasıl bir geleneğin devamı olduğunu ve bu geleneğe verdiği yönü kavramamıza ışık tutuyor. Dostoyevski’nin romanlarını yazarın biyografisiyle paralel biçimde okuyan Frank, yazarın çok da üzerinde durulmayan “İnsancıklar” veya “Öteki” gibi romanlarını da en az “Suç ve Ceza” veya “Karamazov Kardeşler” kadar önemli hâle getiriyor. Aynı zamanda bu çalışma üzerinden, Dostoyevski’ye önemli etkileri olan Puşkin ve Gogol gibi yazarların Rus edebiyatındaki yerini daha net görebiliyoruz. Dostoyevski’nin tüm edebiyat okurlarına hitap eden bu kitap, büyük Rus romancısının eserlerini ve yaşadığı çağı anlamak için harikulade.
DOSTOYEVSKİ Dostoyevski, kendisiyle hesaplaşılması veya mücadele edilmesi gereken bir yazar değil; bilakis mümkün olduğunca ilginç, heyecan verici ve okunabilir eserler ortaya koymaya çalı şan bir yazar. O eserlerinde Batı kültürünün en derin ahlâki ve felsefi meselelerini ele aldı. Dostoyevski, okurların ilgisini canlı tutmayı da istedi. Bir kere Dostoyevski, okurlarının ilgisini canlı tutmaya mecburdu. Zira yaşadığı dönemde yazdığı yazılarla geçinen tek önemli Rus yazar kendisiydi ve geliri de popülerliğine bağlıydı. Sonuç olarak Dostoyevski, emsallerine trajedilerde rastlanan temaları işlerken, halk için yazılan anlatı türlerinde gördüğümüz tekniklerden faydalandı. Aslında Dostoyevski böyle yaparak Hugo, Balzac ve Dickens gibi yazarların izinden gitti. Rus olmayan bu isimler de ahlâki ve toplumsal meseleleri ele alırken gizem ve macera öyküsü tekniklerinden faydalandı. 19’ncu yüzyılda Rusya’da iki edebiyat türü arasındaki fark, Avrupa’da olduğundan çok daha fazlaydı. Bunun nedeni muhtemelen o dönemde Rusya’da gerçek bir okur kitlesi olmamasıydı. Bir kere nüfusun ekseriyeti okuma yazma bilmiyordu ve kitaplar sadece üst sınıftan insanlar arasında dolaşmaktaydı. Zaman içerisinde bu durum elbette değişti. Dostoyevski’nin tüm dünyada en çok okunan Rus yazar olmasının ve eserlerinin her yıl daha fazla sahneye uyarlanmasının bir nedeni de buydu. 19’ncu yüzyıldaki büyük yazarlar arasında güncelliğini en fazla koruyanı Dostoyevski ve onun eserleri adeta geçmişin değil de bugünün meselelerini konu edinmekte.”